Wat is verzoening?

Leestijd 4 minuten

Bijgewerkt - 9 februari 2025

Verzoening staat voor het herstel van een beschadigde of vernietigde relatie, zowel tussen mensen als tussen God en mens.
Verzoening kan alleen plaatsvinden als vijandschap, scheiding of conflict worden overwonnen en er een nieuwe, vreedzame relatie ontstaat.
In christelijke zin verwijst verzoening vooral naar het herstel van de relatie tussen God en mensen door Jezus Christus. Verzoening is een centraal thema in het christelijk geloof en zou dat ook moeten zijn in de menselijke interactie.

De val uit de gratie

De relatie tussen God en de mens werd vernietigd door de zonde. Sinds de val van de mens (s. Genesis 3) is er scheiding tussen God en de mens. Deze scheiding uit zich in schuld (Jesaja 59:2 "Uw ongerechtigheden scheiden u van uw God, en uw zonden verbergen zijn aangezicht voor u, zodat hij niet hoort."), angst, lijden en uiteindelijk de dood (Romeinen 6:23 „Want het loon van de zonde is de dood; …“).

De zonde heeft een barrière gecreëerd tussen God en de mens die de mens niet kan overwinnen. Verzoening is daarom fundamenteel noodzakelijk. De centrale boodschap van het evangelie is dat God zelf verzoening tot stand heeft gebracht, namelijk door het offer van Jezus aan het kruis.

De tussenpersoon

Paulus schrijft in zijn brief aan de Romeinen 5:10: "Want als we al met God verzoend zijn door de dood van zijn Zoon toen we nog vijanden waren, hoeveel te meer zullen we als verzoend worden gered door zijn leven!", evenals aan de Kolossenzen 1:19-20 "Want het heeft God behaagd dat in Hem (Christus) alle volheid zou wonen, en dat Hij door Hem alle dingen met Zichzelf zou verzoenen, zowel op aarde als in de hemel, door vrede te stichten door zijn bloed aan het kruis.".

Door zijn dood aan het kruis nam Jezus de schuld van de mensheid op zich en opende daarmee de weg naar verzoening met God. Jezus' dood is het keerpunt waarop de vijandschap tussen de mens en God wordt overwonnen. In tegenstelling tot ons mensen, die altijd graag iets terugvragen als we iets voor iemand doen, vraagt God niets terug, maar biedt Hij de mens verzoening puur uit liefde en onverdiende genade. Dit bevestigt ook Johannes 3:16 "Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder, die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe."

Paul vat de conclusie samen in Romeinen 5:1 samen: "Daarom hebben we, omdat we gerechtvaardigd zijn door het geloof, vrede met God door onze Heer Jezus Christus."

Verzoening van persoon tot persoon

Dit is allemaal geruststellend om te weten, maar wat doen we aan verzoening tussen mensen? Wij zijn immers God niet en hebben noch die oneindige, alles vergevende liefde in ons, noch - misschien - de wil om ons te verzoenen? En hoe dan ook: laat hem/haar tot mij komen ...!

Matteüs was ook bekend met dit soort menselijkheid en schreef daarom in Matteüs 5:23-24 "Daarom, als je je gave naar het altaar brengt en je daar herinnert dat je broeder iets tegen je heeft, laat je gave dan daar voor het altaar liggen en ga eerst en verzoen je met je broeder."

Wow, sterk spul! Dus ik moet eerst de mens vergeven voordat ik in gemeenschap met God kan komen! Paulus benadrukt in zijn brief aan de Efeziërs 4:32 "Maar wees vriendelijk en barmhartig voor elkaar en vergeef elkaar, zoals God in Christus jullie vergeven heeft."

Mopperen - ... nou ja, niet gemakkelijk, ik weet het en kan het alleen maar uit eigen ervaring bevestigen. Wat is er eigenlijk zo moeilijk aan?

Eerst en vooral, lijkt het me, sta je jezelf in de weg met je trots, schaamte, gekwetstheid, gebrek aan vertrouwen in God en ook min of meer gebrek aan nederigheid tegenover God.

Hier worden we geholpen door de herinnering dat God ons eerst vergeving gaf door Jezus en dat we Zijn hulp kunnen inroepen, vertrouwend op Zijn woord, zoals Matteüs 6:14 God citeert: "Want als jullie de mensen hun schuld vergeven, zal jullie hemelse Vader ook jullie schuld vergeven....", niet zonder te vermanen in het volgende vers 15 "Maar als jullie de mensen hun schuld niet vergeven, zal ook jullie Vader jullie schuld niet vergeven.„

Of je vers 15 interpreteert als Gods opgeheven wijsvinger of als een goedbedoelde vermaning en aanmoediging om te handelen op een manier die God welgevallig is, is aan jou. Persoonlijk vind ik de laatste interpretatie toegankelijker, ook al heeft de eerste ook zijn rechtvaardiging.

Excursus - De moeilijke relatie

Zoon en vader hadden al jaren een moeilijke relatie. Als tiener vond hij vaak dat zijn vader te streng was en te hoge verwachtingen van hem had. Na een heftige ruzie op 18-jarige leeftijd, waarbij harde woorden werden gebruikt, verliet hij het ouderlijk huis en zwoer nooit meer terug te komen. Hij was er honderd procent van overtuigd dat zijn vader hem nooit echt begrepen had.

De jaren gingen voorbij en hij bouwde zijn eigen leven op. Maar ondanks zijn professionele succes en een eigen huis, bleef er een leegte in hem. Telkens als hij aan zijn vader dacht, voelde hij woede, maar ook een diep verlangen naar vrede. Hij onderdrukte deze gedachten en overtuigde zichzelf ervan dat het te laat was voor een verzoening.

Op een dag kreeg hij een telefoontje van zijn moeder: zijn vader was ernstig ziek en had niet lang meer te leven. Hij was verscheurd. Moest hij hem bezoeken? Was het niet te laat? Wat als de oude wrok weer oplaaide?

In deze innerlijke onrust herinnerde hij zich een Bijbelvers uit Efeziërs dat hij in het verleden vaak had gehoord. Efeziërs 4:31-32 geeft de oplossing voor de probleemsituatie: "Laat alle bitterheid en boosheid en toorn en geraaskal en godslastering van u uitgaan, samen met alle kwaadwilligheid. Maar wees vriendelijk en barmhartig voor elkaar en vergeef elkaar, zoals God in Christus u vergeven heeft.„

Deze woorden raakten hem in het hart. Hij realiseerde zich dat verzoening niet betekent dat je het verleden ongedaan moet maken, maar dat je bereid moet zijn om de eerste stap te zetten en genezing toe te laten.

Hij ging naar het huis van zijn ouders en toen hij zijn vader na al die jaren weer zag, was hij zwak, maar zijn ogen stonden vol tranen. Geen van beiden wisten ze wat ze moesten zeggen. Uiteindelijk fluisterde zijn vader: "Het spijt me. Ik heb nooit gewild dat je je ongeliefd zou voelen."

Op dat moment viel alle hardheid van hem af. Hij besefte dat zijn vader ook had geleden en dat hun trots hen zo lang uit elkaar had gehouden. Hij antwoordde zachtjes: "Ik heb het jou ook altijd willen vertellen. Het spijt me."

De afgelopen weken bracht hij veel tijd door met zijn vader. Ze spraken over dingen waar ze nooit eerder over hadden gesproken en hij realiseerde zich dat zijn vader altijd van hem had gehouden, alleen op een andere manier dan hij had gewild.

Toen zijn vader uiteindelijk overleed, voelde hij geen haat of spijt meer, maar vrede. De verzoening had een last weggenomen die hij al jaren met zich meedroeg.

Conclusie

Verzoening betekent niet het verleden vergeten, maar bereid zijn om vrede te laten zegevieren over pijn.