Βιοφωτόνιαμια επινοημένη λέξη που αποτελείται από τα ελληνικά βίος (bios = ζωή) και φῶς (phos = φως).
Ο Alexander Gurwitsch (08.10.1874 - 27.07.1954), Ρώσος βιολόγος και γιατρός, διαπίστωσε στα βλαστάρια των κρεμμυδιών ότι τα ζωντανά κύτταρα είναι, κατά τη γνώμη του, ένα "ζωντανό κύτταρο", μιτογενετική ακτινοβολία (πολύ ασθενές φως). Πίστευε ότι αυτή η ακτινοβολία θα μπορούσε να προκαλέσει την κυτταρική διαίρεση.
Το 1954, οι Ιταλοί αστρονόμοι Laura Colli και Ugo Facchini κατάφεραν να ανιχνεύσουν ασθενείς αλλά σταθερές εκπομπές φωτός από ζωντανά φυτά χρησιμοποιώντας έναν μεγάλο φωτοπολλαπλασιαστή σε λειτουργία καταμέτρησης ενός φωτονίου.
Το 1975, ο Γερμανός φυσικός Fritz-Albert Popp (11 Μαΐου 1938 - 4 Αυγούστου 2018) κατάφερε να ανιχνεύσει τα βιοφωτόνια: εκπέμπουν ένα πολύ ασθενές φως στην περιοχή 200 έως 800 nm. Ο διδακτορικός του φοιτητής Bernhard Ruth πειραματίστηκε αρχικά με βλαστάρια αγγουριού και πατάτας, στη συνέχεια και με ζωντανά ζωικά κύτταρα. Διαπίστωσε ότι η ένταση μειωνόταν με την πάροδο του χρόνου. Αν ένα φρεσκοκομμένο φύλλο έχει υψηλή ένταση, αυτή μειώνεται καθώς μαραίνεται.
Σήμερα, η παρατήρησή του για τα μεταβλητά επίπεδα έντασης των βιοφωτονίων που εκπέμπουν χρησιμοποιείται βιομηχανικά για Προσδιορισμός της ποιότητας φρέσκα κινέζικα βότανα.
Ένας άλλος τομέας είναι η φωτοβιοδιαμόρφωση που χρησιμοποιείται στην ιατρική ως μέρος της θεραπείας φωτοβιοδιαμόρφωσης (PBMT), π.χ. για Διαβητικοί τύπου 2. Εδώ χρησιμοποιείται η ευαισθησία των μιτοχονδρίων στα φωτόνια, των οποίων η μη ιονίζουσα ηλεκτρομαγνητική (φωτεινή) ενέργεια προκαλεί φωτοχημικές αλλαγές στις κυτταρικές δομές. Συγκεκριμένα, το ορατό και το εγγύς υπέρυθρο φάσμα (NIR) απορροφάται από τα μιτοχόνδρια που παράγουν ενέργεια.
Η σύνθεση της βιταμίνης D, η οποία οδηγεί σε μια φωτοχημική αντίδραση μέσω της επίδρασης του ηλιακού φωτός στα κύτταρα του δέρματος που τελικά σχηματίζει τη βιταμίνη D3, είναι επίσης μια φωτοβιορυθμιστική διαδικασία. Η ακριβής αντιστοίχιση του μήκους κύματος του φωτός με το απορροφητικό κύτταρο-στόχο καθορίζει την αποτελεσματικότητά της.
Το αποτέλεσμα είναι εξίσου δικαιολογημένο πολωμένο φως ή το HeNe-LASER με 632,8 nm στα κύτταρα του δέρματος όσον αφορά την επιτάχυνση της διαδικασίας επούλωσης ή τη σύσφιξη του ουλώδους ιστού κ.λπ.
Ωστόσο, σύμφωνα με τις τρέχουσες γνώσεις, τα βιοφωτόνια δεν εκπέμπονται από νεκρά αντικείμενα, αλλά μόνο από ζωντανά κύτταρα. Ομοίως, δεν έχει ακόμη αποδειχθεί ότι η πληροφορία μπορεί να μεταφερθεί από νεκρά υλικά (π.χ. πέτρα) σε άλλα, π.χ. νερό, όπως συχνά υποστηρίζεται από Κατασκευαστές συστημάτων φίλτρων νερού παρουσιάζεται στα διαφημιστικά φυλλάδια.